‘Met veertig jaar komt er een voorlopig einde van de jeugd.’
Grunberg vierde op 22 februari j.l zijn veertigste
verjaardag met een select gezelschap in Salta, Argentinië. Vijf jaar daarvoor
vierde Grunberg zijn verjaardag in Dublin. ‘Heb je ook nog vrienden?’ was toen
de slogan. In Dublin vergoedde Grunberg de reiskosten, ditmaal de hotelkosten.
‘U zakt op mijn lijst als u niet komt,’ schreef hij. Regisseur David Kleijwegt
was in 2011 een van de genodigden en sprak Grunberg vooraf over zijn initiatief
in een hotelkamer in New York, op steenworp afstand van de woning van de
schrijver. de onbekende X die volgens mij een zoon van de vroegere buurman is,
roept nogal brallerig dat hij de enige vriend van Grunberg is en dat hij verder
alleen zakenrelaties heeft. De stelling is niet beledigend bedoeld, zegt
Kleijwegt. Grunberg antwoordt lachend dat zijn gasten vooral seksuele contacten
zijn en erkent dat hij een grens hanteert tussen zijn openbare en privéleven.
Op de vraag van Kleijwegt wat liefde is, komt Grunberg niet
verder dan zorg en verantwoordelijkheid. Schrijven komt voor hem op de eerste
plaats, zijn moeder op de tweede en zijn geliefde op de derde, maar dat is ook
een eerbiedwaardige plaats, gniffelt hij. Kleijwegt vraagt hem naar kinderen.
Grunberg zegt geen nooit, hoewel hij niet kan zonder schrijven. Dan zou zijn
leven leeg zijn, zegt hij. Dan mist hij ordening.
Kleijwegt merkt op dat Grunberg ook veel non-fictie schrijft,
mar geen verslaggever is.
Grunberg zegt dat hij nieuwsgierig is. Fantasie en
werkelijkheid lopen bij hem door elkaar. De fantasie moet door observatie en
begrip gecorrigeerd worden.
Hij denkt anders dan vijf jaar eerder, zegt hij. Hij is
voorzichtiger. Cees Nooteboom stoorde zich ooit aan een nare zin. Grunberg zei
dat dat niet de bedoeling was.
Kleijwegt portretteert enige genodigden, waaronder Scott
Moyers, genodigde #69 en literair agent, die een pokerclubje heeft. Grunberg
komt daar vaak, verloor eerder met een kinderlijk verwonderde blik en onder de
invloed van wodka veel geld, maar heeft zich na zijn reis naar Afghanistan
sterk verbeterd en is nu een van de besten.
Niels Roelen # 48 is majoor in het Nederlandse leger en een
fanatiek wielrenner. Grunberg was drie dagen met hem op patrouille in
Afghanistan. Roelen zegt dat Grunberg ervoor zorgt dat je over jezelf gaat
vertellen. Het is moeilijk om hem een vriend te noemen. Mensen zijn graag
bevriend met beroemdheden, maar dat ben je dan niet.
Tegen Kleijwegt zegt Grunberg dat hij geen hartuitstorter
is. Zijn ervaring is dat zoiets niet oplucht, maar erger maakt. Confidenties
kunnen tegen je gebruikt worden. Hij vindt het gemakkelijker om te luisteren
naar anderen. Misschien is hij bang dat zijn vertrouwelijkheid misbruikt wordt.
In literair opzicht is voor hem alles bruikbaar, in ethische zin niet.
Marianne Koeman # 41 zegt dat Grunberg flexibel is omdat hij
zijn levenspijn kan innemen en zichzelf tot de orde kan roepen. Hij bevrijdt
zich van negativiteit, denkt snel, zoekt ruimte en is positief ingesteld. ‘Hij
heeft zichzelf verder gedacht,’ noemt ze dat.
Marieke Spakenburg # 42 was eerder zijn vriendin en
inmiddels zijn chauffeuse. Samen reisden ze per jeep door Zuid-Amerika naar
Salta, dat een paradijs was. Zij moest tijdens de tocht een band verwisselen,
want Grunberg kon dat niet. ‘Hij vindt alles eng,’ zegt ze.
Klaas Vroege #37 is zijn chauffeur en vriend. Laatst pikte
hij Grunberg op uit Rome, toen hij vanwege een aswolk niet noordelijker kon
landen. Hij doet ook boodschappen voor de moeder van Grunberg, Hannelore, die
ook meedoet aan de documentaire. Ze geeft toe dat ze opstandig is. ‘Met veertig
komt er een voorlopige einde aan de jeugd,’ zegt ze. Haar zoon die naast haar
zit kan daarmee instemmen.
Karol Lesman # 35 is vertaler en had de vorige keer geen
geld om te komen. Dat kostte hem een derde van een boek, waar hij twee maanden
mee bezig is. Hij kent Grunberg nog als uitgever, kreeg een voorschot maar
leverde geen vertaling en maakte dat goed door Ik zal jullie over Esther
vertellen voor hem te vertalen.
Vic van de Reijt # 72 is uitgever. Grunberg hield zoals
gewoonlijk het manuscript van Huid en haar geheim en vond het leuk het
door te nemen in een hotel in New York. Vic stelde alleen kleine wijzigingen
voor maar Grunberg schreef er nog heel wat bij.
Marinka Alsemgeest # 43, het paardenmeisje, is sinds een
jaar de vaste vriendin van Grunberg. Ze berijdt zijn paard en zegt dat hij het
niet zou herkennen als hij op stal kwam.
De kritikaster X vindt hem onuitstaanbaar. Een bikkelharde terriër.
Ze hadden allebei een vader in het concentratiekamp. ‘Hij hoeft niet voor zijn
moeder te zorgen. Het is andersom. Zij houdt hem op koers. Zij is ook
onaangenaam en direct. Grunberg is bang voor haar, stuurloos zonder zijn
moeder.’ Hij telefoneert zes keer per dag met haar zoals we zagen. De
kritikaster geeft wel een sleutelring als teken van verbondenheid op zijn
verjaardag.
De VPRO vroeg naar aanleiding van deze documentaire aan
Grunberg om Kleijwegt te interviewen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten