Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 20 november 2011

Theaterrecensie: Freule Julie, van August Strindberg, regie Thibaud Delpeut, 19 november 2011


Als de kat van huis is dansen de muizen op tafel.

Het toneelbeeld geeft meteen weer waar je ons bevinden, in de keuken van een kasteel. De graaf is op vakantie. Het personeel neemt het ervan, daarbij aangevuurd door freule Julie, de dochter van de graaf. Rook rond de keuken geeft de chaos aan die er buiten heerst, maar binnen is het niet veel beter. Het is een armoedig zootje daar in de keuken. De muren worden met tape bijeen gehouden, In het schamele interieur werkt Kristin de verloofde van knecht Jean, die bij haar aan de keukentafel zit. Ze hebben geen goed woord over voor het oproer, trouw als ze zijn aan de graaf. Kristin roert in de potjes, Jean eet zijn niertjes weg, wel met een fles dure Franse wijn in plaats van met bier. 

In die keuken komt tijdens de broeierige midzomernacht de intrigante Julie op bezoek. Ze zal daar wel even bij de bedienden de poppen aan het dansen krijgen, nadat zij door haar verloofde, een procureur, aan de kant is gezet. Ze komt sidderend van ingesnoerde lust op Jean af, drinkt bier en vraagt hem ten dans. Kristin meent dat Jean een verzoek van een hoger geplaatste niet kan weigeren en ziet gelaten toe hoe Julie haar verloofde van haar aftroggelt. Nog wat later is ze in slaap gevallen naast de haard en gaan de twee zich te buiten aan een koortsig seksueel spel.

Dat is bijzonder mooi gespeeld, dat kat en muis spel van aantrekken en afstoten, de aarzeling van Jean, die als kind al verliefd op Julie was, om zich over te geven aan zijn impulsen, de angst voor de consequenties, de lust van Julie die wel uit haar ingesnoerde jurkje moet barsten. De gevolgen zijn er niet minder om. Julie is in paniek en meent dat ze niet langer in dat kasteel kan blijven. Ze wil vluchten, ze moet weg, maar opeens is Jean helemaal niet meer zo geïnteresseerd in haar, hetgeen haar paniek doet toenemen. Ze wil naar het Como-meer waar de sinaasappelen aan de bomen hangen, maar Jean weerspreekt dat: het regent daar altijd. 

Met zware middelen wordt het drama uitgebouwd. Met klodders poep uit de wc kalkt Kristin het woord merde op de muur, de rook blijft uit de gaten stromen. het tikken als van een klok suggereert een grote spanning. Het wordt al licht buiten, de graaf komt straks terug. Julie houdt in een overspannen fantasie de anderen voor hoe het is als ze straks een hotel in Zwitserland hebben, zij gepeperde rekeningen opmaakt en Kristin de cheffin van de keuken is.

Er is niets mis met deze voorstelling van Toneelschuur Producties, die a.s. woensdag in première gaat, al zou er meer humor in gekund hebben en had het einde wat duidelijker gemogen. Wendell Jaspers speelt, bijgestaan door Guy Clemens en Eline ten Camp, net als in 4.48 Psychosis weer de sterren van de hemel. Mooi is dat regelmatig door de spelers in de microfoon (maar ook tijdens het spel) verteld wordt wat er gebeurt of wat er gaat gebeuren. Deze soort voice-over geeft vaart aan het spel, voorkomt nodeloze handelingen en zo kunnen er meerdere situaties tegelijk plaatsvinden. ‘Pantonime,’ roept Kristin cynisch als Julie zich wulps om Jean heendraait, ‘ballet’ als de laatste de eerste op de keukentafel neemt. Sterk is de opkomst van Julie in zwarte rijlaarzen en een mannelijke air. Ze is ooit als jongen opgevoed door haar moeder, hoewel Jean haar al kind in een roze jurkje en witte kousen zag.

Alleen mist deze klassieker van Strindberg relevantie voor de tijd van nu. We kijken naar een overlevering. De tekst gaat over een standenmaatschappij die niet meer de onze is. In de flyer over de voorstelling zegt regisseur Thibaud Delpeut dat hem de overeenkomst trof tussen het einde van de negentiende eeuw waarin Strindberg leefde en de huidige tijd met zijn opkomend populisme. Ik kon echter tijdens de voorstelling geen verband leggen met de huidige maatschappij. Verschillende keren wordt gezegd dat het volk spuugt op de rijken, maar dat lijkt me niet het geval met het huidige populisme. Dat spuugt vooral op de linkse cultuur die het volk wil verheffen, maar wil de oude verhoudingen intact laten. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten