Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 2 augustus 2012

Marjolijn Februari over Mijn idee voor Nederland, De Balie, 26 april 2012


Pleidooi tegen juridisering

In de tweede aflevering van de serie over de falende culturele elite, zet schrijfster, filosofe en juriste Marjolijn Februari haar idee voor Nederland uiteen. Onder het motto dat je beter kunt zorgen dat het goed gaat dan voorkomen dat het mis gaat, stelt Marjolijn Februari een nieuwe omgang voor met risico’s en fouten.

Ze begint met de constatering dat 2, 2 miljoen Nederlanders als zwakbegaafd of minder te boek staan. Dit verklaart volgens haar de politieke opwinding van de laatste jaren, die op zijn beurt in de kiem wordt gesmoord door de stugge, steriele overheid.

Als voorbeeld neemt ze het treinongeluk dat een week eerder in Amsterdam plaatsvond, nadat een machinist door rood reed. In plaats van in te grijpen in de werkelijkheid en een veiliger systeem in te voeren, stelt de overheid de machinist aansprakelijk. Deze praktijken gelden niet alleen bij het spoor, maar ook in het onderwijs en in de zorg. Werkend Nederland durft niet meer te handelen uit angst voor de vele regels en protocollen.

Naar aanleiding van een boekpresentatie van Dirk van Dalen over brieven van de wiskundige Brouwer over het formaliseren van de werkelijkheid, stelt Februari voor om niet de regels maar het handelen centraal te stellen. Dit vraagt een goed begrip van wat regels zijn en wat je ermee kunt doen. Regels dienen minder een maatstaf te zijn waaraan je het gedrag kunt aflezen dan een leidraad te vormen voor het handelen. Regels zijn gereedschappen.

Februari die werkzaam is voor de luchtvaart zegt dat er veel meer ongelukken zouden gebeuren als piloten zich star aan de regels zouden vasthouden. Regels zijn hulpmiddelen, ook om het handelen te normeren. Het Wetboek van Strafrecht is een reisboek om te weten wat van een individu verwacht wordt. De moraal is een set overtuigingen die ons helpt iets te ondernemen, maar heeft een slechte reputatie, omat de focus ligt op het afrekenen met het kwade.

Voor het bestuur heeft bovenstaande verhaal twee consequenties: het toezicht moet meer inhoudelijk dan juridisch van aard zijn, waarbij de inspectie inzicht moet hebben in de praktijk én men moet een - soms lastig - gesprek aangaan met de samenleving.

‘Niet het oordeel, maar het handelen moet weer centraal komen te staan in het denken. De huidige afrekencultuur, die veel bestuurlijk handelen verlamt, komt voort uit een moderne moraal, gericht op morele oordeelsvorming in plaats van morele besluitvaardigheid. Daardoor wordt nu over rampen en gevaren vaak in beschuldigende termen gesproken, daar waar je handelingsvoornemens en een praktische aanpak verwacht.’
Met dit citaat is de lezing van Marjolijn Februari in drie regels samen te vatten.

Vervolgens reageren Arend Jan Boekestijn (historicus, columnist en voormalig Kamerlid voor de VVD) en Lodewijk Dros (theoloog, chef Letter & Geest van Trouw). Boekestijn noemt de integriteit van de werknemer heel belangrijk. Kamerleden hebben vaak weinig inzicht in de praktijk en bemoeilijken die door - door coalitieverbanden in de hand gewerkte - schimmige wetgeving. Chinezen stellen voor experts te laten meebeslissen over wetten. Dros begint over deugden, maatstaven van het goede handelen, die meer aandacht mogen krijgen al weet hij niet goed waar die tegenwoordig vandaan moeten komen.

Een mevrouw in de zaal heeft een verrassing gemist. We weten al langer dat professionals niet aan zelfregulering doen. Februari wil een niveau dieper gaan en van controle vooraf naar achteraf. Een heer vraagt hoe het risico taboe weg te werken. Februari spreekt van een cultuuromslag en stelt zich voor het als zinkende cultuurgoed te beschouwen en het  langzaam van boven naar beneden de samenleving te laten inzakken. Chris Rutenfrans van de Volkskrant, ook in de zaal, waarschuwt tegen het accepteren van risico’s. Hij herkent zich evenmin in het beeld dat hij niet zou handelen. Februari antwoordt dat een krant, net als de overheid, commentaar levert op anderen die handelen.

Mijn idee voor Nederland is ook een initiatief op internet om meer positieve berichten de wereld in te helpen. Zie hier de site. Hier de lezing in de Volkskrant

Geen opmerkingen:

Een reactie posten