Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 3 oktober 2012

De les van de leraar (2012), documentaire van Arjan Vlakveld


Vele manieren om leerlingen te bereiken

Vlakveld begeeft zich in het middelbaar onderwijs. Hij portretteert drie personen die daarin werkzaam zijn: Neomi Lotte (midden), docente Nederlands op een vmbo-school, Jelmer Evers, docent geschiedenis op een school in Utrecht waar veel met computers gewerkt wordt en Pauline Scheepers, voormalig docente Nederlands, die aan het hoofd staat van een huiswerkbegeleidingsinstituut in Nijmegen. Afwisselend komen deze drie personen in beeld. De focus is vooral gericht op hun bezigheden. We horen weinig over het grotere verband waarin ze werkzaam zijn. Wat zijn dat voor scholen waarin Neomi of Jelmer werken? In de voorbeschouwing werd gezegd dat Neomi ook sectiehoofd is, maar daar was weinig van te zien. Op de school van Jelmer doet men aan claimuren, maar de kijker blijft onwetend wat daarmee wordt bedoeld. Het kader waarin Pauline werkt, wordt door haar wel verwoord. 

Af en toe lijken de leerlingen zich bewust van de camera, waardoor hun gedrag een wat kunstmatig karakter krijgt. Datzelfde geldt ook voor de 26-jarige Neomi, een schat van een meid met hart voor haar leerlingen, die, zoals ze zelf zegt, nog niet weten waarom ze leren en het vooral voor hun juf of meester doen. Het is ook niet gemakkelijk om een houding te tonen die vooral spontaan ontstaat. Dapper dat ze zich durft te laten zien. Ze is ook wel wat gewend door de intervisie met een aantal collega’s, waarin ze haar zwakke kanten toont. Ze weet zich niet zo goed raad met een kletserig meisje. ‘Misschien ben ik ook wel een flapuit,’ zegt ze. De volgende keer heeft ze adviezen opgevolgd en het meisje uit haar groepje gehaald om bij haar bureau met haar te praten. Ze heeft haar zelfs op haar bureaustoel gezet, hetgeen me nogal overdreven en gevaarlijk lijkt en ze laat het meisje andere kinderen helpen. Neomi zegt zelf al dat ze in haar studie weinig pedagogische aanwijzingen heeft gehad. Doordat haar eigen gedrag verandert, verandert ook het gedrag van haar leerlingen, zegt ze.

Jelmer liet zich minder door de camera van de wijs brengen. Misschien omdat hij zelf gegrepen is door de audio-visuele manier van lesgeven. Hij zegt dat hij vroeger een uur lang zat te tekenen tijdens de geschiedenisles en dat de stof langs hem heen ging. Hij pakt het zelf anders aan. De leerlingen hebben allemaal een laptop voor zich en hij begint met een quiz. Verder zijn de leerlingen vrij om te kiezen hoe ze met de leerstof omgaan. Ze kunnen een boek lezen of een film bekijken. Jelmer neemt zelf lesfragmenten op, die de leerlingen later kunnen terugkijken. Ook heeft hij instructies hoe om te gaan met de leerstof. Zelfs houdt hij de avond voor het examen een webinar. Die is vooral bedoeld om nog even samen te zijn en moed in te spreken. Cijfers staan het onderwijsleerproces in de weg, zegt hij. Door de toenemende grip van de overheid wordt het onderwijs bepaald door toetsen in plaats van andersom.  

Pauline in een moederkloek die waakt over haar instituut, waar leerlingen naar toe komen die moeite hebben met de leerstof. Ze heeft coaches in dienst en studenten die vakinhoudelijke begeleiding bieden. Haar werk is topsport, zegt ze een paar keer, maar dat lijkt me wat overdreven. We zien haar bezig tijdens een intake-gesprek. Het zijn vooral leerlingen met weinig inzet die met hun ouders bij haar aankloppen. Ze spreekt over een streng beleid waarin de leerling vijf keer per week naar het instituut moet komen. Tijdens de begeleiding krijgen de leerlingen veel steun en worden ze beloond met een schouderklopje, wat zorgt voor een positieve sfeer. Volgens haar zijn scholen tegenwoordig te groot en moeten we terug naar kleinschaligheid.

We zagen verschillende invalshoeken om onderwijs te geven. Bij Neomi gaat het vooral om de relatie tussen docent en leerling in een groep, bij Jelmer om de individuele manier om onderwijs te geven met computers, bij Pauline om de één op één relatie. Laat duizend bloemen bloeien, zei Mao al. Geef de leerkrachten de ruimte en sneeuw ze niet onder met ambtelijke regels. Dat lijkt me de les die wij hiervan kunnen leren.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten