Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 6 maart 2013

Filmrecensie: Paths of glory (1957), Stanley Kubric




De onmenselijkheid van oorlog

Een jaar na The killing maakte Kubric Paths of glory. Deze anti oorlogsfilm begint in Frankrijk in 1916 en opent met enige informatie over de Eerste Wereldoorlog die in 1914 begon en in een loopgravenoorlog ontaardde. Twee jaar later was er door de tegenover elkaar liggende partijen nog weinig terreinwinst geboekt. Reden voor de geallieerden om een offensief te ontketenen.

Generaal George Broulard stapt na een onderhoud met de generale staf binnen bij collega Paul Mireau en vertelt over de overmeestering van wat de Mierenhoop genoemd wordt, al kost dat de helft van hun manschappen. Mireau heeft er weinig trek in maar wordt gepaaid met een extra ster aan zijn uniform. Zoals gebruikelijk is in een hiërarchische organisatie gaat hij naar kolonel Dax die in de praktijk de aangewezene is om het offensief te leiden. Op zijn weg naar hem toe, door de loopgraven, spreekt Mireau soldaten aan met de vraag of ze zin hebben de vijand een lesje te leren. Een soldaat met shellshock spreekt wartaal en moet van de generaal overplaatst worden omdat zo’n watje niet goed is voor het moreel van de troepen.

Dax (Kirk Douglas) toont de generaal de Mierenhoop door de verrekijker. Het ziet eruit als een onneembaar fort, maar Mireau doet onverschrokken. Dax refereert daarop aan een uitspraak van de Engelse schrijver Samuel Johnson (1709-1984) die zei dat patriottisme de laatste toevlucht voor een schoft is, maar hij wil zich ook niet laten kennen. Zijn ondergeschikte Roget gaat, nadat hij zich moed heeft ingedronken, met twee anderen in de nacht op verkenning uit. Met z’n drieën sluipen ze langs het prikkeldraad. Bij de Mierenhoop gekomen geeft Roget een van de twee de opdracht vooruit te gaan. Als die zich niet meer laat horen, gooit Roget een handgranaat en gaat naar voren. De voorste verkenner blijkt door de granaat gedood. De andere soldaat, Paris, neemt Roget dat kwalijk.

De volgende dag begint de aanval. Dax vuurt zijn manschappen aan. Met zijn pistool in de hand wenkt hij hen naar voren. Velen bezwijken. Een andere compagnie komt niet opdagen. Dax neemt poolshoogte. Inmiddels geeft Mireau het bevel het vuur te openen op die weigerachtige compagnie. Rousseau, de commandant van de artillerie, wil dat bevel niet opvolgen.

Na het echec volgt een krijgsraad. De furieuze Mireau wil honderd soldaten voor het vuurpeloton zetten, maar Broulard brengt dat terug tot drie. Alle compagnieën moeten een zondebok leveren. Roget kiest Paris uit zodat die niet meer tegen hem kan getuigen.

De rechtspraak is een farce. De aanklager vindt dat de soldaten Ferol, Arnaud en Paris een smet op de Franse natie geworpen hebben. Verdediger Dax kan er weinig tegen in brengen. Hij schaamt zich er voor tot het menselijk ras te behoren. Hij weet inmiddels waarom Roget Paris heeft gekozen en draagt Roget op de executie te voltrekken.

De soldaten wachten hun terechtstelling af in de gevangenis. Ze krijgen eend opgediend, maar laten die staan uit vrees vergiftigd te worden. Een pastoor verleent bijstand. Arnaud ergert zich aan zijn zalvende gepraat en wil met hem op de vuist, maar wordt door Ferol neergeslagen. Arnaud valt met zijn hoofd tegen de muur. De schedelbasisfractuur ontslaat hem niet van executie. Die wordt met veel stijl en emotie in beeld gebracht. De draagbaar van Arnaud wordt gewoon tegen de paal gezet. Roget biedt Paris zijn verontschuldiging aan.

Dax hoort later van Rousseau over het bevel van Mireau om de eigen troepen te beschieten en licht Broulard daarover in. Die kan niet anders dan een onderzoek instellen. Mireau zal dat wel overleven, denkt Broulard. Hij wil dat Dax de plaats van Mireau overneemt maar die verdomt dat.  
 
Paths of glory is een zwart-wit film, gemaakt naar de gelijknamige roman van Humphrey Cobble. Mooi te zien is hoe in een hiërarchische organisatie de taken worden afgewimpeld. Temidden van alle onmenselijkheid is er ook nog enige ruimte voor mededogen, vooral onder de laagsten in de hiërarchie. Hier de trailer.




Geen opmerkingen:

Een reactie posten