Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 7 juni 2013

Imprisoned to be free (2010), documentaire van Susanne gerecke en Kay Siering



De gruwelen in het vroegere kasteel Hoheneck

De documentaire Imprisoned to be free over de zwaar beveiligde, geheieme vrouwengevangenis Hoheneck begint met fotoportretten van vrouwen die daar tijdens DDR tijd opgesloten zaten. Zoals dat voor boeven geldt worden hun gezichten frontaal en van beide zijden in beeld gebracht. Naast criminelen zaten er politieke gevangenen en vrouwen die anderszins trachtten het land te ontvluchten. Ze werden daar in ploegendiensten aan het werk gezet. De politieke gevangenen werden verspreid over de afdelingen.

Hoheneck was een oud kasteel dat boven een woonplaats in het oosten van Duitsland uittorent, waarin vrouwen hermetisch zaten opgesloten en door perverse cipiers aan gruwelijke behandelingen werden onderworpen. Folteringen, eenzame opsluiting, urenlang vastgebonden onder een ijskoude douche, in de kelders onder de de westvleugel bevonden zich stikdonkere cellen en zelfs een watercel waar vrouwen in het water stonden. Met geënsceneerde beelden worden de ontluisterende verhalen verbeeld.

Manuela Polasczyk kan erover mee praten. Het verleden leeft in haar voort. Ze werd in 1962 geboren in West-Duitsland en verhuisde vanwege haar Oost-Duitse moeder al snel naar de DDR. Ze wilde in 1984 naar haar vader in het westen en ondernam samen met een vriendin een vluchtpoging langs de Oostzee. In de nanacht doken ze het water in. Omdat ze een patrouilleboot zagen zwommen ze terug, maar op het strand werden ze door grenswachten ingerekend. Ze werd in de gevangenis psychologisch onder druk gezet doordat men haar een brief van haar vader onthield. Manuela ging een cipier te lijf. Dat had haar nog meer straf kunnen opleveren, als ze in die tijd niet net was vrijgekocht door de WDR. Ze werd overgebracht naar een Stasi gebouw in Karl Marx-Stadt en vandaar ging het met de bus naar de grens, waar haar vader haar opwachtte. Manuela was versteend. Toen haar vader in 2002 overleed vermoedde ze dat hij voor de Stasi gespioneerd had. Hij wilde daar nooit over praten. In het Stasi dossier waren negen dikke mappen over hem, waarin stond dat hij allerlei mensen had verlinkt, ook vrienden van Manuela. Ze kon het niet begrijpen en zegt dat ze nog vaak in de dossiers zal lezen in de hoop ergens een bewijs aan te treffen dat haar vader onder druk was gezet en het niet voor geld deed. Manuela woont in de buurt van Karlsruhe. Haar vrijheid is belangrijk voor haar.   

Eva Maria Neuman vluchtte met man, een musicus net als zij, en dochter Constanze in 1977 in de kofferbak van een smokkelauto. Bij de grens werd de Mercedes onderzocht. Eva Maria dacht eerst dat ze de grens over waren, toen ze honden hoorde blaffen. Ze was doodsbang. Het gezin werd gescheiden. Eva Maria belandde in Hoheneck, dat ze een griezelfilm noemt. Constanze werd naar haar oma in Leipzig gebracht. Eva Maria kreeg reuma door de zware werkomstandigheden. In de zomer van 1978 werden zij en haar man vrijgekocht. Een half jaar later volgde de hereniging met Constanze in Aken. Eva Maria voelde zich bij haar vrijlating leeg en kampte later met depressies. Tegenwoordig geeft ze vioolles.   

Angelika Kanitz wilde zelf een restaurant beginnen en kreeg daarvoor geen toestemming. Ze schreef een pamflet waarin ze vrije uitreismogelijkheden bepleitte en opriep tot een demonstratie bij de Brandenburger Tor. Ze verspreidde het pamflet via de kerk. Ze werd opgepakt en in een cel gezet vol afluisterapparatuur. Tenslotte kwam men erachter dat ze alles in haar eentje had bedacht. Vrouwen dronken in Hoheneck thee met haarlak om dronken te worden en even het regime te vergeten, zegt ze. Er waren ook allerlei relaties tot seksuele aan toe, want alleen redde je het niet. Zelf sliep ze naast een voormalig bewaakster van een concentratiekamp die heel wat moorden op haar geweten had. Ook Angelika, die haar huwelijk stuk zag lopen door de spionage van haar man voor de Stasi, wil nu vooral vrij zijn, zich vrij voelen.

In de documentaire komen ook enkele bewakers aan het woord. Irina Kreuzer is een van de weinigen die voor de camera wil praten. Ze kon zich niet voorstellen dat men de DDR zou willen verlaten. Die gevangenen zouden daar wel niet voor niets zitten. Ze maakte mee dat men zichzelf verwondde en bestek inslikte om in de ziekenboeg te komen waarin de leefomstandigheden minder zwaar waren. Ze werkt tegenwoordig in een supermarkt en woont in een dorp in Zuid-Duitsland. Een andere cipier, Christine Menzel, zegt dat zij nooit iemand geslagen heeft, haar plicht deed en geen schuldgevoelens kent.

Hier meer over de autobiografie van Manuela Polasczyk.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten