Annie Proulx in Boeken op reis, 15 september 2013

Buitenstaander in een land met fantastische vergezichten

Na de wondermooie leader van Vashti Bunyan opent Wim Brands het hek van de landerij waarop Annie Proulx (1935) woont. In Wyoming, het vroegere wilde westen. Proulx schrijft in de geest van de ontdekkingsreiziger en is bekend geworden met romans als Scheepsberichten en Accordeonmisdaden. Haar verhaal Two cowboys werd verfilmd als Brokeback mountain (2005) en geregisseerd door Ang Lee. Ze heeft het inmiddels bewerkt tot een opera die volgend jaar wordt opgevoerd.

Brands vraagt haar naar haar idee om in Wyoming te gaan wonen.

Proulx schreef over een misdadiger uit Vermont die naar het westen trok. Ze wilde hem voor zijn. Ze kwam aan in februari. Het was er koud en winderig en er lag veel sneeuw, maar ze was verliefd op de vergezichten. Ze kocht Bird Cloud Ranch met veel achterstallig onderhoud en liet er een huis op bouwen. Ze kijkt vanaf een klif uit op haar huis in de buurt van Saratoga, een stadje met vijftienhonderd zielen.

Brands leest voor uit Mijn leven op Bird Cloud Ranch en vraagt haar naar de vergelijking tussen het bouwen van een huis en het maken van een gedicht.

Proulx zegt voor de goede orde dat ze geen gedichten schrijft maar die alleen leest.

Brands breidt de vergelijking daarom uit tot het schrijven van verhalen en romans.

Volgens Proulx is in beide gevallen de structuur belangrijk, net als de fundering en andere aspecten, maar heeft duidelijk weinig zin daar verder op in te gaan.

Brands vraagt of de vergelijking ook opgaat voor fouten die men erbij kan maken.

Proulx zegt dat die erger zijn als men een huis laat bouwen. Haar eigen huis op 2000 meter hoogte is in de zomer te licht. Proulx toont haar enorme bibliotheek met heel uiteenlopende boeken. Er staat zelfs een Nederlandse Van Dale. Proulx begon al vroeg met verzamelen. Ze ziet zichzelf meer als een lezer dan als een schrijver.

De 78-jarige rijdt Brands naar The big hole, een diep, visrijk meer met aan de overkant nog een oude Indiaanse nederzetting. Brands mijmert dat het hier gemakkelijk is in het verleden te leven en vraagt hoe het komt dat het wilde westen nog zo leeft.

Door fantastische helden, schurken en rijke grondstoffen als goud en koper. Het bood nieuwe mogelijkheden voor mensen die iets van hun leven wilden maken en dat is nog steeds zo.

De weinige inwoners in een groot gebied maakt hen tot een grote familie met veel interesse voor agrarische zaken, hoewel ze daar zelf geen deel van uitmaakt en een buitenstaander blijft, een eeuwige buitenstaander, altijd bereid weer te vertrekken. Ze houdt van het half nomadische leven, dat ook van nut is voor het beschrijven van landschappen. Ze droomt van Nieuw Zeeland, Spanje en Brussel, maar zal Wyoming missen. Proulx spreekt haar waardering uit voor de zelfvoorzienende instelling van de bevolking, die gehard is en zelf alles kan repareren, maar tegelijk heeft ze moeite met het sterke conservatisme en de homofobische instelling. Men wil niet graag dat Proulx over hun problemen schrijft, maar dat geldt volgens haar voor elke agrarische gemeenschap. Ook voor Newfoundland, dat in Scheepsberichten de achtergrond van het verhaal vormt. De mensen daar zijn nog steeds boos op haar.

Brands wil weten waarom dat zo is.

Omdat je, zoals een oude rancher zei, aan de werkelijkheid niet zo veel hebt in die gebieden. Proulx meent dat het gevoel van eer en een geloof in onverzettelijke rechtschapen types daar erg belangrijk is. Voor Proulx zelf is schrijven echter het verkennen van donkere hoeken. Ze doet kennis op om te weten waarover ze schrijft en kijkt niet terug, maar met een nieuwsgierige blik vooruit.

Brands vraagt of de homofobie verminderd is door de aandacht die ze eraan besteedde.

Proulx zegt dat het een opluchting was voor personen met homoseksuele familieleden. Ze kreeg dankbare brieven van cowboys die eindelijk uit de kast durfden te komen, maar tegelijk blijven de wetten de minderheid onderdrukken en is het homohuwelijk ver weg.

Brands sluit het hek. Mijn vakantiebestemming voor de komende zomer ligt vast.

Hier Train song van Vashti Bunyan