Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 24 november 2013

Theaterrecensie: Circus Kribbe, Freek de Jonge, Zaantheater, 23 november 2013



Het wonder dat we uit het leven gebannen hebben

Circus Kribbe verhaalt de familiegeschiedenis van de dwerg Jop Kribbe jr., de eerste in zes generaties clowns die niet leuk is. Vanaf eind achttiende eeuw tot begin eenentwintigste eeuw trekken we over de wereld van Moskou, via Parijs, London, Hollywood, Berlijn, Schaesberg, Terneuzen, Lisieux naar Zwanowice.
Aldus de informatie waarmee de theaterbezoeker de zaal betreedt en meteen geïmponeerd wordt door het prachtige decor dat een circus verbeeldt met bewegende figuren op de vloer, die aan jongleren doen denken, krukjes waarop de wilde dieren kunnen plaatsnemen en bolle gordijnen, waarop de geprojecteerde sneeuw later voor een intieme entourage zorgt.

Freek opent met de mededeling dat hij een Poolse tuinman heeft. Hij waarschuwt meteen dat het dit keer geen conference betreft, maar om een vertelling gaat, een kerstverhaal, waarin de context een belangrijke rol speelt. Hij licht dit kort toe aan de hand van een model, waarbij de samenhang samenvalt met religie, hetgeen hem brengt op ons huidige gebrek aan geloof.

In deze gelaagde vertelling gaat het behalve om de bovengenoemde familiegeschiedenis van een circus, dat ook nog Nederland aandeed en in de oorlog werd opgeslagen in het geteisterde Putten, ook over de jeugd van Freek zelf. Het verhaal heeft een religieuze inslag, in de figuur van een Poolse beer uit Zwanowice die in Circus Kribbe terecht kwam en fundamenteel katholiek was. Opa Freek vertelt over het avontuur van deze beer tijdens de kerstnacht in de klas van zijn kleinzoon. Hij probeert het wonder uit te leggen dat erin voorkwam, maar dat niet zo gemakkelijk is aan kinderen die niet eens weten wie Jezus of God is.  

Zijn demente moeder wil haar kleinzoon graag een vijfkleurenpotlood geven, een cadeau waar Freek vroeger heel blij mee geweest zou zijn, maar dat in deze tijd van iPads weinig indruk maakt. Hij vertikt het daarom om het voor zijn moeder te kopen. Als de laatste, die af en toe nog goed bij de tijd is, de kleinzoon van Freek vraagt, wat hij van zijn cadeau vond, ontstaat er verwarring, waarbij de jongen twee oude beeldjes van engeltjes breekt die nog van een tante waren. Opa belt met haar en vraagt of ze nog meer van die beeldjes heeft, waarop tante verbaasd zegt dat het 58 jaar geleden was dat ze die kocht en ze natuurlijk niet meer heeft. Niet veel later belt ze terug. Dat ze er een aantal gevonden heeft. Waar dan? vraagt opa Freek verbaasd. Op internet!

Er zijn andere mooie grappen, over een omvallende olifant en een neger met een papegaai op zijn rug, maar het verhaal over een kampeervakantie van het domineesgezin in Zuid Limburg kan ik niet onvermeld laten. De familie De Jonge was verdeeld in twee kampen: de familieleden die voor avontuur waren en daar tegenover de vader, die, om alle stress voor te zijn, alvast zijn kerstpreek in de zomer probeerde voor te bereiden. De tent van de familie in Schaesberg stond later dan die van het voorbijtrekkende circus, waarin Freek natuurlijk een kijkje ging nemen, hoewel zijn vader hem dat streng verboden had. De volgende dag was er een dienst waarbij het gezin als gemeente dienst deed en ook als zodanig werd toegesproken.  

De show is visueel zeer de moeite waard. Hilarisch is de act van Freek als lilliputter op een skippybal met twee parasolletjes, fraai zijn de nummers van de dierentemmer met zijn pluchen beesten. Met een knallende zweep zet hij Bonfire aan tot actie maar als die na het nummer aan de verkeerde kant af gaat, slaat de temmer hem in de coulissen met harde klappen dood en sleept het beest vervolgens over het podium naar de kant waar het naar toe moest. 

Ook de actualiteit komt af en toe ter sprake, bijvoorbeeld in het geval van de tocht van Napoleon naar Moskou, toen het dwergwerpen tussen het Franse en het Russische leger een aanvang nam. De verteller stelt het voor dat Napoleon ten strijde trok nadat een gezant daar werd bedreigd, terwijl minister Timmermans onlangs met de staart tussen zijn benen besloot tot een grondig onderzoek. De NS was in de jaren vijftig tenminste nog zeer bedreven met kloppende kaartjes voor huurfietsen en de Arbowet verbiedt wilde dieren in het circus.

Opnieuw komt er een rollator voor, dit keer blijft het er bij één. Hij wordt klaar gezet voor het bezoek waarmee de oude Poolse tante, de moeder van een van de Kribbes, Freek vereert. Ze heeft nog wat van die Jezusbeeldjes bij zich die in het verhaal van de beer speelden. Na het kerstverhaal worden ze aan de kinderen in de klas van de kleinzoon uitgedeeld.  

Meer dan in eerdere shows heerst er, te midden van de boodschap over het wonder dat we uit ons leven gebannen hebben, lichtvoetigheid, die een goede sfeer brengt in een thuiswedstrijd van Freek, die zich duidelijk thuis voelt in Zaandam. Hij lijkt zelfs na de toegift niet te willen ophouden, maar heeft een uitweg gevonden in nagesprekken tijdens het signeren van de dvd van deze levendige, kleurrijke en kunstige voorstelling, die hij samen met Hella maakte. Gaat het zien. Er zijn nog maar enkele avonden over om dit wonder in levende lijve te aanschouwen. 

Morgen mijn bespreking van de documentaire Circushart (2012) van Leo de Boer.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten