Congo Business Case (2013), documentaire van Hans Bouma

Goedbedoelende Kuifje in Afrika

Daniël Knoop werkte als ontwikkelingswerker voor de VN, maar vertrok uit ongenoegen over de werkwijze. Hij wilde zelf aan de slag in Congo omdat dat land een enorme potentie heeft als voedselleverancier van Afrika. Investeren in duurzame landbouw, direct handelen met boeren, hun producten verkopen en daarmee winst maken, zowel voor hemzelf als voor de boeren. Een win win situatie, ook ten gunste van het klimaat omdat het ongecontroleerd afbranden van bos wordt tegengegaan.

Hans Bouma gaat mee op de tweede onderzoeksreis, waarin Daan met boeren spreekt die in de provincie Bandundu leven. Hij vertelt dat hij zorgt voor transport en verkoop van hun producten op de markt in Kinshasa. Hij wil van een zelfvoorzienende - tot een marktgerichte landbouw komen. Daan heeft zich gevestigd in een oude missiepost die bemand wordt door twee Congolese paters.

Een jaar later begint hij met maniok ofwel cassave. Hij koopt de wortels van de boeren en laat ze verwerken tot meel dat hij in Kinshasa verkoopt. Met zijn jeep rijdt hij heen en weer over een weg die hij heeft laten herstellen. Hij heeft inmiddels een hulp, maar komt amper uit de kosten. Hij moet steeds dieper het oerwoud in om aan maniok te komen. Op slechte wegen komt de jeep soms vast te zitten. Op slippers volgt Daan zijn helpers naar boven. Hij roept dat ze Middeleeuws bezig zijn. Zijn helpers willen palmwijn nadat ze de maniok naar de auto gebracht hebben. Hij dient ook een Afrikaanse vrouw anders aan te raken. Daarnaast zijn er meer problemen. De werknemers in de fabriek staken omdat ze meer loon willen. Hans Bouma vraagt zich af of Daan wel met een goede voorstelling van zaken aan het project begon.

Na een half jaar maakt Daan nog steeds geen winst. Zijn jeep begeeft het. Daan is in Nederland om naar een tractor te kijken. Hij praat ook met een machinebouwer over machines voor zijn fabriek en wil dat men in zijn project investeert. De ouders van Daan organiseren een donoravond, waarop duidelijk wordt dat hij groot geld nodig heeft. Om aan een subsidie te komen heeft hij investeerder nodig die met hem mee wil doen. Het machinebedrijf haakt af, omdat de politieke toestand in Congo te onzeker is. Uiteindelijk krijgt Daan toch subsidie om de fabriek te vernieuwen.

Terug in Congo ziet hij dat men meer bosgrond heeft afgebrand, ook langs de route, waardoor het gevaar bestaat dat de weg straks niet meer begaanbaar is. Hij voelt zich desolaat na een periode in Nederland en begrijpt niet dat hij het eerder zo lang heeft volgehouden. Als de machines geleverd zijn wil Daan investeren in savanne landbouw. Tijdens een rondgang langs boeren hoort hij dat ze geen maniok meer willen leveren. Hij begrijpt dat zijn hulp erachter zit. Die heeft tegen de boeren gezegd dat de prijs te laag is. Om aan de sabotage te ontkomen wil Daan een eigen maniok akker inzaaien, volgens de principes van savanne landbouw. Hij verdient dan meteen veel geld en de boeren zullen zijn voorbeeld gauw volgen.

Drie maanden later vertelt Daan dat hij eerst in Nederland aan de slag gaat. Hij wil een gemengd bedrijf starten waarop zijn schapen een rol vervullen bij de bemesting. Pas over twee jaar, als zijn eigen maniok geoogst kan worden, wil hij verder in Congo. Daartoe moet hij nog wel de financiering rond krijgen.

Helaas lukt dat niet. Daan trekt de stekker eruit. Hans gaat nog eens terug om te zien hoe de toestand in Bandundu is. De documentaire eindigt met beelden waarmee die ook begint, namelijk met wisselende commentaren van Congolese boeren over het vertrek van Daan.

Inmiddels werkt Daan voor Solidaridad. Hij traint boeren in de omschakeling naar duurzame landbouw. De fabriek in Congo wordt opgestart met behulp van een Congolese investeerder.

Hier vertelt Daniël Knoop over de start up van zijn bedrijf in Congo, hier de site van Human met de trailer.