Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 19 januari 2014

Marley (2012), documentaire van Kevin MacDonald



Verbindende schakel in een wereld vol tegenstellingen

De volledige erkenning voor de reggae musicus Bob Marley (1945-1981) kwam pas later. In de aftiteling laat Kevin MacDonald zien dat men overal zijn liederen zingt, zijn teksten kent. Hij was toen nog pas 36 jaar oud. Als men eerder controle had uitgevoerd op zijn grote teen waar eerder een melanoom op gesignaleerd was, was hij wellicht nog onder ons geweest, zegt manager Chris Blackwell, deze verzoener van tegenstellingen.

In zijn jeugd zong Bob Marley al graag. Hij groeide op in een muzikaal milieu in St. Ann in het heuvelachtige platteland van Jamaica. Bob was een uitzondering in de gemeenschap vanwege zijn blanke vader, een soldaat uit het Britse leger, die zich van zijn gezin weinig aantrok. Op twaalfjarige leeftijd ging Bob met zijn moeder naar een achterbuurt van de stad Kingston om een beter leven op te bouwen. Hij stopte al gauw met school, stortte zich op de muziek en nam in navolging van een collega-lasser een plaatje - Judge not (1962) - op, dat echter slecht verkocht. Omdat groepen het beter deden, formeerde men The Wailers. Ze oefenden op kerkhoven waar de boze geesten rondspookten om aan dapperheid te winnen tot ze op onafhankelijkheidsdag naar buiten traden. Simmer down (1964) was het eerste plaatje dat ze in de studio met producer Coxsone maakten. De laatste verschafte Marley woonruimte toen zijn moeder naar Delaware in de V.S. vertrok.

De verlegen Bob had een oogje op de zwarte Rita en kreeg verkering met haar. In spiritueel opzicht zocht hij contact met de Rastafari-beweging die aanneemt dat de bijbelverhalen zich in Afrika afspelen en dat Haile Selassie, de keizer van Ethiopië, de opvolger van Christus is.
Marley draaide dreadlocks in zijn haren en rookte marihuana, dat als geestrijk beschouwd werd.

Omdat men weinig betaald kreeg, vertrok Marley, na met Rita te zijn getrouwd, naar zijn moeder in de Verenigde Staten. Hij werkte als medewerker in een hotel en bij Chrysler, kweekte ganja (wiet) in zijn achtertuin en oefende in de kelder op zijn gitaar. Terug in Jamaica richtte hij een eigen label op maar de radiostations draaiden zijn platen niet. Een nieuw label onder een nieuwe producer die lijfelijk aangaf hoe men diende te spelen, had meer succes. De basis voor de toevallig ontdekte reggae vormde een gitaarrif, die op een tape delay werd herhaald.

Marley had bij Rita drie kinderen die hun vader streng vonden. Het gezin werd slecht geaccepteerd in de buurt, omdat hun vader drugs gebruikte en muziek maakte. Stiefzus Constance leerde hem pas later kennen. Bob zong in Cornerstone over een afgekeurde steen die de hoeksteen van de familie wordt. Constance vindt dat hij dat goed gezien heeft.

In 1973 was de band in Londen en volgde een tournee door Groot- Brittanië, dat echter vanwege de geringe verdiensten niet in de smaak valt bij enkele bandleden, die daardoor de band verlieten. In 1974 nam Marley een achtergrond koortje mee op tournee door de V.S. In 1975 was zijn naamsbekendheid door zijn energieke optredens gevestigd. Marley kocht een houten huis in een betere buurt van Kingston waarin velen hem kwamen opzoeken en veel gediscussieerd werd. Een ooggetuige spreekt van een kamp met strikte leefregels volgens de rasta’s, waarin vrouwen geen broek mochten dragen noch make up. Er werd hardgelopen, gevoetbald en gemusiceerd.

Marley zocht ook de vereniging in seksuele zin. Hij had vele vriendinnen, waaronder zijn buurvrouw Cindy Breakspeare die in 1976 tot Miss World gekozen werd. Toch was hij te verlegen om een womanizer te zijn. De vrouwen kwamen naar hem toe. Hij had elf kinderen bij zeven vrouwen. Rita ging wel altijd mee op tournee. Ze zag hun verbintenis vooral spiritueel. Haar dochter zegt dat de ontrouw van Marley haar wel pijn deed.

In 1976 ontbrandde er een gewelddadige Koude Oorlog in Jamaica tussen de communistische en de liberale partij. Marley wilde een gratis concert geven, maar kon er niet onderuit dat hij de communisten voortrok. Als wraak werd zijn auto op weg naar het concert beschoten. Na een bezoek aan het ziekenhuis, presenteerde Marley zich met schotwonden aan het dolenthousiaste publiek. Daarna vloog hij innerlijk gekwetst naar Londen, waar hij zijn rust hervond in het musiceren.

Het album Exodus werd een succes in de Verenigde Staten. Een tournee moest worden afgelast vanwege een ontsteking aan zijn teen, die tenslotte een melanoom bleek te zijn. Eerst hoorde hij dat zijn hele been eraf zou moeten, toen alleen zijn grote teen, maar uiteindelijk besliste een medisch specialist in Miami dat een deel van de teen volstond. Daarmee kon Marley blijven dansen op het podium.

Vanwege het politieke geweld in zijn land organiseerde Marley een vredesconcert dat massaal bezocht werd. Met veel charisma liet hij de leiders van de twee concurrerende partijen op het podium komen en elkaar de hand schudden. Daarna trad hij overal ter wereld op. Hij kwam naar Gabon op uitnodiging van de dochter van de president, maar wist niet dat hij met een dictator te maken had. Hij maakte het nummer Zimbawbe over Rhodesië en trad op in een stadion op de dag van de onafhankelijkheid. Ondanks de traangas die de politie inzette omdat men ongeoorloofd het stadion binnenkwam, bleef Marley doorzingen. Afrika was zijn bestemming.

Hij bereikte de Afro-Amerikanen pas tijdens een gezamenlijk concert met The Commodores in Madison Square Garden, dat de deur naar de Verenigde Staten opende. Tijdens het joggen in Central Park kwam hij ten val. In het ziekenhuis bleek dat de kanker door zijn hele lichaam was uitgezaaid. In Pittsburgh kwam hij laat bij de bus opdagen. Het werd zijn laatste concert. Door de chemotherapie knipte hij zijn haren af. Toen hij uitbehandeld was, vertrok hij naar een holistische kliniek in Beieren. Een verpleegster zei dat hij heel geduldig was. Hij was al half verlamd toen men zijn 36-ste verjaardag vierde. Zakenlui zaten achter zijn geld aan. Hij had geen testament gemaakt, omdat hij dat open wilde laten. Vlak voor zijn dood ging hij terug naar Miami, waar hij op 11 mei 1981 overleed.

Marley werd een verbindende schakel in de wereld. Zijn geest is meer levend dan ooit.  

Hier de trailer

Geen opmerkingen:

Een reactie posten