Janine speelt het spel mee
Paul Cohen volgde drie jaar lang violiste Janine Jansen op
haar weg langs de concertpodia overal in de wereld. Daarnaast deed Jansen ook
nog veel opnames, signeerde ze en liet ze zich zelfs verleiden tot een nummer in
de glossy Linda. Wellicht was dat
laatste de druppel die haar teveel werd. In ieder geeft de schrijnende tegenstelling
tussen de liefde van Jansen voor de muziek en het kille vermarkten van haar persoon
een sterke twist in de documentaire.
Cohen begint met de grappige gezichtsuitdrukkingen Jansen terwijl
ze in Hamburg samen met een orkest onder leiding van Paavo Järvi een vioolconcert
van Beethoven opneemt. De vervoering en de overgave straalt van haar gelaat af.
Ze vertelt dat ze al op jonge leeftijd met het vioolconcert bezig was, dat
geacht werd alleen voor volwassenen geschikt te zijn, waardoor ze een angst
ervoor kreeg. Järvi spreekt van een mentale druk die iedereen voelt vanwege het
legendarische karakter van dit concert.
Jansen speelde het voor het eerst op twintig jarige leeftijd
samen met Jaap van Zweden in Harderwijk. Hoewel de repetities goed gingen, vond
ze de uitvoering een drama. Na een periode van vijf jaar nam ze het stuk weer
op. In het begin was het weer eng, maar ze was daar snel overheen. Het is een
van haar lievelingsstukken. Tijdens de opname in Hamburg krijgt ze kramp in
haar voet. Järvi lacht dat een beetje kwelling haar spel ten goede komt. Een orkestlid
verhelpt de pijn. Järvi zegt dat de orkestleden volledig achter haar staan
omdat ze gevoelig en eerlijk als een kind is.
Componist Victor Kissine vertelt over een telefoontje van violist
Philipp Hirschhorn, die opgewonden was over het spel van Jansen. Zelf zegt ze
dat zijn lessen haar veel energie gaven. Tijdens het herdenkingsconcert voor
Hirschhorn componeerde Kissine voor alle leerlingen een noot en voor Jansen de
laatste die ze lang aanhield. Kissine zegt dat Hirschhorn zonder compromis de
volledige vrijheid zocht en die ook doorgaf aan zijn leerlingen. Jansen zegt
dat hij haar inspireerde om het beste uit haar spel te halen.
De uitgever van het blad Linda
ziet wel iets in een eenmalige uitgave volledig gewijd aan Jansen. Hij noemt haar
een mannenvrouw en wil met haar meer vrouwen bereiken. Tijdens een festival in
Dubrovnic wordt Jansen voor het blad geïnterviewd. Ze zegt dat ze niet weet of
ze religieus is, ze kan het niet benoemen. De interviewer zegt na afloop dat
het niet meevalt om een kunstenaar te ondervragen. Het zijn meestal saaie
mensen. Kissine zegt dat Jansen erin gezogen werd.
Violist Julian Rachlin werd meteen verliefd op Jansen en had
tussen 2002 en 2007 een relatie met haar. Nog steeds is hun band sterk. Hij
vertelde haar dat ze uit haar woonplaats Soest weg moest om het hoogste te
bereiken. De wereld van agenten, lang vooruit plannen en veel reizen waren de
prijs die ze daarvoor moest betalen. Hij vertelt dat Jansen door Hirshhorn
gefascineerd werd en dat dit wederzijds was. Terwijl Rachlin zelf een
wetenschappelijke benadering over zijn spel verkiest, wil Jansen nooit weten
wat ze doet. Na het optreden kan men op weinig mensen terugvallen, zegt
Rachlin. Men dient in vorm te blijven en tijdens onderonsjes te blijven
glimlachen. Tot op zekere hoogte moet men het spel ook meespelen.
Jansen converseert tijdens haar spel, zegt Maxim Rysanov, een
andere jonge violist, die een symfonie van Bach met haar speelde. Jansen zegt
dat Bach op zichzelf staat, maar daardoor zo moeilijk is. Tijdens opnames van Bach’s
Chaconne raakt ze met zichzelf in de knoop, omdat ze het stuk perfect wil
spelen, maar daardoor de ziel uit de muziek haalt. Na een onderbreking is de
klus in een paar dagen geklaard. Kissine denkt dat Jansen voorzichtig moet zijn
met tweehonderd optredens per jaar over de hele wereld. Jansen geeft in een
taxi toe dat ze extreem moe is. Ze zou wat meer tijd voor zichzelf willen. De
beelden van de verlaten, door neonlicht beschenen donkere snelweg spreken voor
zich. Het is de tijd voor haar burnout.
Hier Bach’s Chaconne door
Janine Jansen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten