Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 26 maart 2015

Hans Schnitzler over Het digitale proletariaat, VPRO-Boeken, 22 maart 2015



Digitale despotie perkt onze vrijheid in

Filosoof Hans Schnitzler schetst in Het digitale proletariaat de nadelen van de digitale revolutie. Deze leidt, net zoals in de tijd van Marx de steeds grotere concentratie van kapitaal bij de bezittende klasse tot Verelendung leidde, in onze tijd tot een proletariaat van informatieverwerkers, grootdatabezitters en megaservers.

Wim Brands vraagt naar de aanleiding van het boek.
Schnitzler had geen concrete aanleiding, maar was eerder al gefascineerd geraakt door de talkshows van Jerry Springer, waarin mensen zonder enige schaamte hun hele hebben en houden op tafel gooiden. Het intrigeerde hem waarom ze zoiets deden. Hij voelde een plaatsvervangende schaamte. Wilde die begrijpen. In zijn zoektocht naar de achtergrond hiervan stuitte hij op de technologie en de digitale werkelijkheid.

Brands haalt een detail uit het boek over een Britse welzijnswerkster die haar zelfmoord op Facebook aankondigde.  
Schnitzler zegt dat ze 1048 vrienden had, waarvan sommigen zelfs vlakbij woonden, maar dat niemand haar verhinderde een eind aan haar leven te maken. Ze werd daarentegen beschimpt over haar boodschap. Na haar dood ontstond veel ophef over deze zaak. Hoe was het mogelijk dat iemand met zoveel vrienden de gelegenheid kreeg om zelfmoord te plegen? Hoe zit het dan met het concept van Facebook? Schnitzler noemt Facebook de etalage van het postprivacy verlies waarin sprake is van een intimiteitsoverschot. Het was het lot van de vrouw dat ze besefte dat intimiteit in deze tijd betekenisloos is.

Brands schakelt over naar twee samenlevingsconcepten, vertolkt door George Orwell in 1984 en door Aldous Huxley in Brave new world.
Schnitzler noemt het eerste concept hardvochtig en dictatoriaal, terwijl het tweede de digitale despotie benadert, die mensen in bedwang houdt door genot en doelmatigheid. Inefficiëntie is een vloek en het cultiveren van productiviteit een zegen. Terwijl Orwell bang was dat mensen de waarheid onthouden zou worden, zag Huxley de waarheid ten onder gaan in relativisme. De informatie is in onze eigen maatschappij zo enorm, dat die alleen maar tot onverschilligheid leidt.

Brands brengt de zachte dwang tot medisch onderzoek als een verontrustend voorbeeld ter sprake.
Schnitzler zegt dat de trend hiertoe in de Verenigde Staten groter is dan in Nederland, maar dat hier ook zorgverzekeraars zijn die zich op dit pad begeven. Verzekerden krijgen korting op hun verzekering als ze gegevens over hun gezondheid aandragen. Dit is mogelijk in een wereld die met algoritmen te beheersen is. De techniek is aanwezig om medische data aan verzekerden te onttrekken. Niet alleen in de gezondheidszorg zijn deze data van belang. Hypotheekverstrekkers en werkgevers zullen volgen. Non-conformisten betalen straks een hogere premie. De vrijheid om ondoelmatig te leven komt daarmee in het geding. Dit systeem is uitgesproken totalitair. Het is de technologie die bepaalt hoe we moeten leven.

Brands schampert over de transparantie waarmee vaak geschermd wordt.
Schnitzler vindt dit fenomeen begrijpelijk. Het wordt als een deugd gezien. Er bestaat namelijk vanaf Plato een diepgewortelde argwaan ten opzichte van het menselijk handelen, dat onomkeerbaar en onvoorspelbaar is. Men wil onverwachte verrassingen voorkomen. Daarom rent men af op een tirannieke tendens.

Brands ziet de rampzalige gevolgen voor zich en vraagt zich af hoe we die kunnen voorkomen.
Volgens Schnitzler dient het gemak de mens. Zoals hij in het begin al opmerkte zit het probleem deels in de technologie zelf. Het gif moet een medicijn worden, als we zelfbeschikking krijgen over de technologie. Inmiddels kunnen we met het programma TrackMeNot servers misleiden.  


Geen opmerkingen:

Een reactie posten