Poëtisch portret van de levensweg van een oude vrouw
Aan ’t einde van de weg, ergens in het oosten van Letland, leeft
een oud vrouwtje samen met haar dieren. Daina, zoals ze heet, woont daar in een
vervallen boerderij te midden van lotgenoten, die hetzelfde leven leiden. De tijd
is daar stil blijven staan. Daina put het water met emmers zoals men allang
niet meer doet en hanteert de zeis als het gras rond het erf te hoog wordt. Toch
is het wel eens anders geweest. Als het boerenwerk erop zit, heeft Daina tijd
om terug te denken. Ze maakt daarbij gebruik van foto’s, die een licht werpen
op haar verleden, dat zich niet altijd op de boerderij afspeelde. In de loop
van de seizoenen ontvouwt Nycarden het levensverhaal van deze eigenzinnige
vrouw.
Haar eerste man heette Erik. Zij was toen zesentwintig jaar
oud. Hij was chauffeur en kreeg zes jaar later, in 1981, een fataal auto-ongeluk.
Hij liet haar twee jonge kinderen na, Iveta en Edgars. Daarom ging ze terug
naar haar moeder met wie ze een haat liefde verhouding had. Ze leerde Elmars
kennen die op het platteland woonde en ging met hem mee maar liet haar kinderen
achter bij haar moeder. Iveta kon dat moeilijk zetten en kreeg gedragsproblemen
Nycarden gaat naar Italië waar Iveta woont. Ze heeft een man
en een zoontje en komt materieel niets te kort, maar miste eerder haar broer
met wie ze in haar jeugd verbonden was. Ze vertelt dat Daina doodsbang voor
haar moeder was en zelfs haar schulden verzweeg. Ze zou haar moeder eens willen
vragen waarom ze hen niet meenam naar Elmar. Edgar die tegenwoordig in Noorwegen
woont, dacht dat het gezin wel bijeen zou blijven, maar ziet in dathet achteraf
beter is geweest dat dit niet gebeurd is.
Na de dood van Elmar is Daina in zijn boerderij blijven
wonen, maar dat kan niet veel langer zo blijven. Het verval gaat steeds
sneller. Haar zoon helpt haar te verhuizen naar het stenen huis van haar moeder
dat niet ver uit de buurt is en legt meteen een houtvoorraad aan. Voor Daina is
dit het familiehuis waar ze vanaf haar twaalfde woonde. Edgar zegt ons dat hij
denkt dat hij hier later zelf ook weer terugkomt.
Heel mooi in de documentaire is een bezoek van Iveta met
haar gezin aan haar moeder. Daina vertelt dat ze eerder in de stad woonde en
daar bouwkundig ingenieur was maar met Elmar meeging die op het platteland
woonde. De plek is inmiddels deel van haar geworden. Nycander probeert een
gesprek te arrangeren tussen Iveta en Daina over het verleden. Veel komt er
niet uit. Daina zegt dat haar moeder net zo driftig was als zijzelf. Ze vindt
het te laat om nog vergeving te vragen. Iveta denkt dat haar moeder de hele
geschiedenis wil vergeten.
Aan ’t einde van de
weg is erg poëtisch, niet in de laatste plaats door de gedragen muziek van
Rachmaninov op de achtergrond, het hoge krachtige gras, de prachtige onrepte
natuur, die deed denken aan Happy people:
a year in the taiga. In de winter gaat Daina naar het kerkhof, zet kaarsjes
op het besneeuwde graf van haar man en praat met hem, net zoals ze met haar
geiten praat. Een slager komt om een paar van haar geiten te slachten met een
dodelijke steek in de nek, om te vervolgens aan een boom op te hangen en ze te
villen. Vooraf geeft hij Daina een slok uit zijn fles, wellicht om de schok van
het slachten op te vangen.
Nycarden is een geweldig filmster, die een jaar eerder de
documentaire Palme maakte, een heel
ander onderwerp maar met net zoveel liefde en betrokkenheid gemaakt (zie hier).
Hier zou een link moeten staan naar de trailer van deze
documentaire, die ook bekend is onder de titel Vägens Ände of Road’s End,
maar helaas heb ik die niet kunnen vinden. Hier
mijn verslag van Happy people: a year in
the taiga met promo.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten