Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 9 oktober 2015

Theaterrecensie: Sinaasappelstraat, mugmetdegoudentand, Toneelschuur, Haarlem, 8 oktober 2015


Oma en kleindochter onderzoeken de toestand van de democratie

De voorstelling Sinaasappelstraat is het eerste deel van een drieluik over democratie, een thema dat als geroepen komt in een tijd van maatschappelijke verwarring en dat in goede handen is bij theatergroep mugmetdegoudentand, die met humor en betrokkenheid de toestand van onze samenleving ontleedt. In Sinaasappelstraat verwoordt Joan Nederlof haar onbehagen over het grotere geheel. Hoewel ze met haar 53 jaren persoonlijk en vakmatig tevreden is over haar leven, mist ze het maatschappelijk verband. Ze roept haar ruim twintig jaar daarvoor overleden oma Mien van Dam, een kordate onderwijzeres en een echte rooie vrouw, terug naar haar woonadres in de Haagse Sinaasappelstraat om haar advies te horen over hetgeen ze kan doen om het gevoel van gemis het hoofd te bieden.

We keren daarmee terug naar de jaren zeventig. Het flatje van oma straalt - met een deken op een tuinstoel die naar beneden geklapt kan worden, een oude schemerlamp en een grote foto van Willem Drees (zie foto van Robin Vogel) - helemaal die ouderwetse sfeer uit. Nog voor het begin van de voorstelling loopt Mien in haar oude vrouwenjurk al onrustig heen en weer. Ze verwacht haar kleindochter die haar naar de aarde heeft geroepen vanwege een urgente kwestie en is daar gespannen over. De sfeer van de jaren zeventig wordt verder ingevuld door de toespraak van minister-president Joop den Uyl over de oliecrisis en de gevolgen daarvan voor de bevolking. Zijn historische rede op de televisie waarin hij zegt dat na de eerste jaren van welvaart de schaarste weer toeneemt is en dat de jonge generatie daarvan de gevolgen zal ondervinden, zet meteen de toon. Mien vraagt aan Joan, die ze aanspreekt met Jo, of ze tegenwoordig ongelukkiger is, maar dat vindt Jo moeilijk te beantwoorden. Ze heeft wel het idee dat de democratie stroperiger is geworden, ondoorzichtiger, terwijl aan de oppervlakte alles gewoon maar doorgaat. Ze verzucht dat ze minder van de maatschappij begrijpt van toen ze achttien jaar oud was, waarop oma bemoedigend zegt dat zij dat ook had.

De verzuchting leidt in ieder geval tot een boeiend inhoudelijk gedeelte waarin Mien en Jo een onderzoekje doen naar de staat van de democratie. Mien pakt meteen de telefoon om Wim Kok aan de kaak te voelen en hem een flinke uitbrander te geven over de toegenomen economische ongelijkheid, Joan vertelt over Alexis de Tocqueville die de zwakke kanten van de democratie onderzocht en stelde dat een vitale cultuur, waarin mensen handelen uit welbegrepen eigenbelang, de basis vormt voor een gezonde democratie. Mien wijst Joan erop dat in de huidige tijd alleen nog het directe, persoonlijke eigenbelang geldt. Joan wijt het aan de uitdijende bureaucratie dat het individu vermalen heeft.  

Bijzonder is dat Nederlof zowel de oma als de kleindochter speelt. Eerst is er nog de bril om het verschil tussen de generaties aan te geven, maar al gauw neemt Nederlof niet meer de moeite om het onderscheid visueel aan te geven. Het vergt van de actrice een grote inspanning om beide rollen door elkaar te spelen, net zoals dat ook voor de kijker geldt. 

Mooi is de tegenstelling tussen de tijd van de jaren zeventig met duidelijke idealen als spreiding van kennis, inkomen en macht en de huidige tijd waarin het mens-zijn zelf aan discussie onderhevig lijkt. Helaas neemt de voorstelling op het eind een andere wending, als het de kant uit gaat van het theater en de positie van Jo daarin. Het is daarbij onduidelijk welk advies Mien aan Jo geeft. Het zou bevredigender zijn geweest als ze bijvoorbeeld waren uitgekomen op het streven naar een basisinkomen voor iedereen. Daarmee verenigden ze de oude behoefte aan zekerheid met de nieuwe behoefte aan een verdergaande emancipatie van het individu.

Gelukkig was er veel te lachen. Het was heel grappig dat Mien voor verbetering de levensstandaard van iedereen is, behalve voor de katholieken dat hypocriete rotvolk, dat ze niks begrijpt van de pgb, het persoons gebonden budget en dat ze erop zinspeelt dat de klachten van Jo met de overgang te maken hebben. Tenslotte was een mooi, maar helaas te klein rolletje voor Baby Dee, die drie jaar geleden in Funzone meer kans kreeg haar talent te tonen.   

Hier mijn bespreking van Funzone, hier de trailer van Sinaasappelstraat.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten