Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 27 november 2015

Theaterrecensie: God., BOG., Toneelschuur, 26 november 2015


Taal zoekt verbinding

Toneel gaat over goden en mensen. BOG. blaast de eerste soort nieuw leven in door het woord God en alles waar het voor staat weer eens flink af te stoffen. In hun talige manier van werken worden verschillende posities verkend, waarna een poëtisch klankbad ontstaat. Dat maakt dat het witte vlak, waarvoor de vier spelers hun overwegingen naar voren hebben gebracht, naar beneden valt, gelijk de voorhang in de tempel scheurde die de hemel deed opengaan. Toch is dit hoogtepunt niet het einde van de voorstelling. De groep BOG. blijft peuren naar de grond van het bestaan.

Met veel concentratie wijden Judith de Joode, Benjamin Moen, Lisa Verbelen en Sanne Vanderbruggen zich aan hun taak. Minimalistisch is hun opvatting. Hun verkenning van het witte vlakje dat in de grijze omgeving op de flyer prijkt, is uitputtend. Na de noodzakelijke stilte, waarin de spelers vol verwachting naar het publiek kijken opdat dat hun zal helpen in hun zoektocht, volgt een uitleg van hetgeen gaat komen en zoals BOG. gewoon is, meteen van wat niet gaat komen. Er wordt ook alvast gepreludeerd op het einde dat ergens zal komen. Een sfeer kortom die sterk beïnvloed lijkt door die van Samuel Beckett.

De exploratie van het begrip God vindt plaats aan de hand van waarom vragen, zoals een kind in een bepaalde fase van zijn ontwikkeling gewend is. Door steeds door te vragen poogt men tot helderheid te komen, al blijft de vaste grond nergens echt aanwezig en de rol van het toeval groot. Zekerheid en veiligheid moeten worden opgegeven om verder te komen. Net als bij verliefdheid gaat het om een lijfelijk gevoel. Het brengt BOG. tot de conclusie dat God bestaat en men werpt dat als een shockerende uitspraak de zaal in. Het vormt het startpunt van een meer associatief gedeelte, waarin de eerdere rationele benadering wordt ingewisseld voor rapachtige poëzie en gezamenlijkheid, die ook fraai in de belichting naar voren komt. 

Anders dan de vorige voorstelling Men. de mening herzien blijft de voorstelling heel eendimensionaal gericht op het hogere, het onuitsprekelijke of hoe u dat ook noemen wil. Voor dollen lijkt daarvoor geen plaats, zelfs een goede grap ontbreekt. Uiteindelijk komt BOG., gelijk Johannes in zijn evangelie, toch weer op het woord terug. De groep vraagt vergeving dat ze weer iets zeggen, weer dingen over iets of niets en in een adem door vraagt men ook vergeving voor de taal die tussen ons in staat. Ze gaan daarbij nog verder en bedanken de woorden die het verlangen naar dichtbijheid in de weg staan, waarmee ze de spagaat aangeven van het huidige verlangen naar gezamenlijkheid als de sterke behoefte aan individualiteit.

In de nabespreking waarbij niet eindregisseur Erik Whien, maar wel dramaturge Roos Euwe en de Haarlemse stadsdominee Tom de Haan aanwezig zijn, gaat Sanne in op de weerspiegeling van hun werkproces in de voorstelling. Het proces dat tot God. leidde heeft hen ertoe gebracht om voor de volgende voorstelling Oer. (waarschijnlijk weer met een puntje achter het woord) minder rationeel en meer lijfelijk te werk te gaan. Lisa hoopt dat dit zal werken en anders doen ze het weer op de oude manier. Het lijkt me inderdaad het proberen waard. De stap in het diepe, naar datgene wat voorbij de taal ligt, kan boeiende inzichten opleveren, waaronder, zoals De Haan aanstipte, de notie dat we in het theater, net zoals vroeger in de kerk, de alledaagse werkelijkheid kunnen ontstijgen, ons leven vieren, zingeving vinden en verbondenheid ervaren. Ik verheug me daarom alweer op de volgende voorstelling en wens de collectie, zoals ze zich nog steeds noemen, heel veel succes toe met de voorbereiding ervan. Als BOG. lidnr. 209 hoop ik daar weer een minimale bijdrage aan te kunnen leveren.     

Hier meer informatie en fragmenten van andere recensies over God. op de site van de BOG collectie, hier mijn bespreking van Men. de mening herzien.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten