Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 20 december 2015

Sunny Side of Spirit (2015), driedelig televisieprogramma van Sunny Bergman


Er zijn andere wegen dan de Westerse in de behandeling van psychische problemen

Sunny Bergman maakt in Sunny Side of Spirit een zoektocht door de wereld van de psychische gezondheid. Na een burn-out vraagt ze zich af hoe in andere culturen met psychische problemen omgegaan wordt. Is de manier waarop wij die behandelen wel zo goed of dragen andere culturen betere oplossingen aan? Ze reist achtereenvolgens naar Ghana, Taiwan en Brazilië, waar men heel verschillende visies op het probleem heeft. De onbevangen blik van Sunny is weer een lust om naar te kijken, al doet ze zich af en toe wel erg voor als een dom blondje.

 Deel 1: Accra, Ghana

In Ghana is het verschijnsel depressie onbekend. De zorg voor elkaar sluit de zorg voor jezelf in. Saamhorigheid is het beste medicijn tegen negatieve gevoelens. Vriendin Ama van Dantzig, die haar gids is in Accra, vertelt dat ze tegenslagen verwerkt door een blije levenshouding. Als de stroom uitvalt moet het vlees in de ijskast meteen geconsumeerd worden. Dat doet men dan, net zoals men files in de hitte accepteert of de armoede. Geen boze brieven of verontwaardigde stemmen op de radio. Men accepteert daar het ongeluk beter dan in het rijke Westen. Neem het leven zoals het komt, zegt de wijze Ama, die in Accra bij haar familie woont. Ze voelt zich daar levendiger dan in Nederland, waar alles geregeld is. In Accra moet ze meer knokken om te overleven. Een neef van Ama zegt dat men bij depressie klem zit tussen dood en leven, maar hij houdt zich dan ook bezig met uitvaartverzorging. De ceremonies voor de doden, waaronder het rouwbeklag, zijn daar heel uitgebreid.   

Desondanks ontmoet Sunny een oom die vanwege zijn onvermogen om kinderen te krijgen toch echt depressief is. Gelukkig is er de evangelische kerk waar hij met zijn verdriet terecht kan. Sunny gaat mee naar een dienst en is zelfs jaloers dat zij niet gelovig is opgevoed. Daarnaast zijn er traditionele genezers die de achtergrond van het probleem kunnen duiden. Sunny gaat met een onderzoeker naar een sessie waarbij de oom hoort dat hij ooit weigerde om dorpshoofd te worden en daarvoor gestraft is. De invloed van voorouders reikt ver in Ghana. De heling vindt plaats met muziek, massage en counseling, maar volgens Ama moeten we die niet op Westerse wijze verstaan, maar is heling in Ghana meer een organisch gebeuren. Ze zegt tenslotte dat het vieren van het leven het beste recept voor geluk is.

Deel 2: Taipei, Taiwan

Vriendin Shubra kan wedijveren met Ama, zeker in schoonheid en evenwicht. Ze leidt Sunny, die haar eerder leerde kennen in de filmwereld, door een wereld waarin traditionele Chinese behandelingswijze, oude Taoïstische ceremonies en boeddhistische beoefening een tegenwicht vormen tegen de Westerse behandeling van psychische problemen. In bedrijven wordt veel gedaan om stress tegen te gaan, onder andere door massages en het inrichten van rustruimtes en de kinderen daar leren al jong mediteren.

In het Chinese concept staat de werking van Chi centraal, die met Tai Chi onderhouden wordt. Sunny doet alsof het allemaal nieuw is, maar zal tijdens de voorbereiding toch wel het nodige hierover aan de weet gekomen zijn. Een Chi meester versterkt de Chi van oudere mannen op seksueel gebied. De deelnemers hangen met een touw gewichten aan hun penis om de seksuele energie te versterken. Sunny mag bij een van hen onder zijn lendendoek kijken hoe het er uitziet, maar verklapt niet aan de kijker hoe het eruit ziet.

Shubra heeft een Chinese dokter die ook een vriend van haar is en haar ontwikkeling volgt. De preventie van ziekte is een belangrijk onderdeel in de Chinese gezondheidskunde en de rol van voedsel is daarin heel belangrijk. Shubra, die zich na haar drukke leven in de filmwereld heeft teruggetrokken in de bergen, verbouwt daar zelf voedsel. Ze leerde daardoor haar ongeduld te temperen. Volgens een apotheker is de Westerse geneeswijze geschikter voor acute problemen, maar die neemt de oorzaak ervan niet weg. Shubra gaat samen met Sunny naar de universiteit om de belastbaarheid tegen stress te laten meten. Shubra blijkt meer gevoelig voor stress maar heeft er minder last van dan Sunny, bij wie het precies andersom is. Shubra zegt dat ze door dagelijkse meditatie veel minder wispelturig is geworden, hetgeen Sunny tot het voornemen brengt ook weer te gaan mediteren.

Aan het eind volgen we een wonderlijk ritueel voor de vrouwelijke god Mazu die door de stad wordt rondgedragen, gevolgd door vele pelgrims. Sunny doet een deel van de onvoorspelbare route met de auto en dat is geen probleem. Ze is sceptisch over de uitkomst van de pelgrimage maar ziet wel dat de pelgrims een groot saamhorigheidsgevoel kennen.

Deel 3: Salvador de Bahia, Brazilië

Gids Samantha is een andere schat van een meid die Candomblé praktiseert, een vorm van christelijke en Afrikaanse godsdienst, ontstaan tijdens de slavernij. De geesten van de goden, orixá’s genoemd, spelen een belangrijke rol in deze godsdienst. Ze hebben invloed op de geestelijke gezondheid. Samantha meent dat zij zelf twintig procent invloed op haar leven heeft, terwijl Sunny uitgaat van zeventig procent. Daardoor is Sunny veel rationeler dan Samantha.

Sunny gaat mee naar een tempel waar mensen met geestelijke problemen, zoals het horen van stemmen, geholpen worden. Die duiden op een boodschap van de geesten. De priester krijgt doorverwijzingen van een dokter als die niets meer voor de patiënt kan betekenen. Hij zegt dat Sunny onder invloed van de jager staat. Samantha dacht dit ook al, omdat Sunny zich altijd zo vrij gedraagt. Dat mentale klachten tot spirituele groei kunnen leiden, is volgens mij niet exclusief voor Candomblé. 

Samen met Samantha bezoekt Sunny een religieuze bijeenkomst, waar ze een vrouw spreekt die volgens de Westerse definitie aan een psychose leidt maar die hier gerustgesteld wordt omdat het geesten zijn, die in haar hoofd zitten. Samantha komt in een korte trance en ervaart dat als een godsgeschenk. Een psycholoog zegt dat trance net zo gewoon is als bezetenheid. Op de vraag van Sunny hoe hij de Westerse opvattingen met Candomblé combineert, geeft hij als antwoord dat het niet gemakkelijk is om te laveren tussen twee heel verschillende gezichtspunten.  Een dokter vindt dat de spirituele benadering dieper gaat dan de Westerse.

In een psychiatrische inrichting wordt de negatieve energie van patiënten omgebogen. Een psychiater, die tegelijk ook medium is, geeft Samantha een behandeling omdat de goden haar niet met rust laten. Bij haar familie komt ze tot rust en hervindt ze haar eigen energie. Sunny kan niet zo erg goed omgaan met het meer vloeiende concept over normaliteit, maar begrijpt wel dat dit ook met haar eigen onvermogen en spirituele schraalheid samenhangt. Volgens een hulpverlener is haar gevoelsleven ontwricht en moet ze toleranter zijn, hetgeen door Samantha beaamd wordt. Ze vindt Sunny te rationeel.   

Het is innemend dat Sunny zichzelf weer zo kwetsbaar opstelt. Haar persoonlijke benadering vergroot de tolerantie voor een andere optiek op psychische problemen. Het is goed dat er geknaagd wordt aan de poten van onze eigen waardenloze cultuur omgeving. Er zijn meer wegen naar Rome. Een andere kijk relativeert onze Westerse eigendunk.
     
Hier veel meer over het programma Sunny Side of Spirit op de site van de VPRO, hier mijn bespreking van de vierdelige serie Sunny Side of Sex uit 2011 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten