Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 30 mei 2016

Roos van Rijswijk over Onheilig, VPRO Boeken, 29 mei 2016


Zieke moeder bezoekt Duits dorp waar zoon woont na vertrek uit Nederland

De debuutroman Onheilig van Roos van Rijswijk (1985), genoemd naar de Duitse band Unheilig, gaat over een problematische verhouding tussen een moeder en haar zoon Miguel. Nadat er lange tijd geen contact tussen hen is geweest, besluit de moeder van Miguel hen op te zoeken in het Duitse plaatsje Nieheim waar hij naar toe gegaan is om daar als klusjesman aan de slag te gaan. In zijn stukje vooraf op de site van VPRO Boeken zegt Jeroen van Kan dat men de zinnen in dit boek wil onderstrepen vanwege de trefzekerheid. Het is jammer dat hij niet terugkwam op de stijl in de uitzending. 

Van Kan duikt meteen in de relatie die de twee met elkaar hebben. Hij noemt die merkwaardig.
Van Rijswijk zegt dat ze niet veel meer met elkaar hebben sinds Miguel vertrokken is. De moeder is een markante, drinkende en vileine vrouw die uit een rijk milieu komt. Ze vond het product van haar en een Mexicaan ook geen leuk kind. Ze ontbeert de onvoorwaardelijke liefde die aan moeders voor hun kinderen wordt toegeschreven. Ze kan toch al niet goed met mensen omgaan of staat dat zichzelf niet toe. Willen of kunnen, dat is de vraag als het om haar contact met anderen gaat.

Van Kan heeft begrepen dat Miguel geen duidelijke besluiten neemt, alles overkomt hem.
Van Rijswijk antwoordt dat hij wel besloten heeft om uit Nederland weg te gaan en in Duitsland te gaan wonen. Hij woont daar samen met Jorge, ook een Mexicaan, die verzorging nodig heeft. Mensen in het dorp denken dat Jorge zijn broer is en hij laat dat maar zo, maar zit er wel mee. Hij voegt zich naar de omstandigheden in plaats van erin in te grijpen. Ook de moeder maakt niet zo gemakkelijk een keuze. Op advies van haar therapeut blikt ze in een dagboek terug op haar jeugd. In de stad waar ze woont observeert ze het leven van de mensen. Ze schuift op een terras aan bij een toeriste, waarop ze besluit om naar Nieheim te gaan. Het is een soort mission impossible omdat ze liever wil dat hij haar ziet dan andersom. Zij is iemand die graag wil dat anderen zien hoe moeilijk zij het heeft.

Volgens Van Kan is er een drugskoerier die haar lijden ziet, maar dat dit aan de zoon voorbij gaat. Hij vraagt waar het mis is gegaan tussen moeder en zoon.
Van Rijswijk herhaalt nog eens wat ze eerder vertelde, namelijk dat de moeder zich niet tot haar zoon kon verhouden en ook anderen, behalve als toeschouwer, niet tot haar toelaat.

Van Kan wil weten wat het aanlokkelijke is om zo’n vrouw te beschrijven.
Van Rijswijk vertelt dat ze begon met de relatie tussen Miguel en Jorge en dat het verhaal nog een ander element behoefde, waardoor ze op de moeder van Miguel uit kwam. Haar rol werd nog belangrijker dan die van Miguel omdat ze gelaagder is. In haar dagboeken ontleedt ze iedereen en ook zichzelf. Van Rijswijk was zelf in Nieheim, een aangeharkt stadje in Noordrijn Westfalen in een mooie omgeving waar weinig gebeurt op een paar jaarfeesten na. Daar zag ze eens twee getinte mannen kersen plukken, hetgeen de basis werd voor een kort verhaal.

Van Kan noemt de roman tijdloos. Het verhaal zou in de jaren dertig kunnen spelen.
Van Rijswijk is er drie keer geweest tijdens stille zomers, waarin grijze mensen de overhand hebben. Ze wilde de feesten niet benadrukken om de verstilling en de vervreemding die de moeder van Miguel ervaart, weer te kunnen geven. Anders dan Miguel vond ze het heerlijk om het plaatsje weer te kunnen verlaten.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten