Proces wordt vonnis
Voorafgaande aan de documentaire Milosevic on trail worden we ingelicht over de oorlog in voormalig
Joegoslavië die aan 125 duizend mensen het leven kostte en drie miljoen mensen
op de vlucht deed slaan. In 1993 werd het Joegoslavië tribunaal in Den Haag opgericht,
in 2001 begon het proces tegen Slobovan Milosevic, de vroegere president van
Servië. Het was voor de eerste keer dat een voormalig staatshoofd terecht stond
en het werd het langste proces dat het tribunaal voerde. In het eerste deel van
de documentaire komt de oorlog tegen Kroatië aan de orde, in het tweede deel
die tegen Bosnië en Kosovo.
In februari 2002 is de eerste procesdag onder leiding van
rechter May. Hoofdaanklager van het Joegoslaviëtribunaal Carla del Ponte voert
eerst het woord en daarna volgt een betoog van twee dagen van aanklager
Geoffrey Nice. Milosevic voert zelf de verdediging en wordt buiten de
rechtszaal bijgestaan door advocaat Dragoslaw Ognjanovic en door een zogenaamde
vriendengroep die de zaak vanuit de kant van Milosevic op de voet volgt.
Milosevic bestrijdt vanaf het begin de rechtmatigheid van het
proces. De aanklagers hebben veel getuigen opgeroepen om de nodige bewijskracht
te leveren, maar dit blijft gedurende het hele proces een moeilijk punt omdat
daarmee het proces steeds meer uitdijt. Om het proces te vertragen ondervraagt
ook Milosevic, als hij tenminste niet ziek is, veel getuigen. Hij vecht alles
aan hetgeen tot veel procedurele kwesties leidt. De Amerikaanse waarnemer
Wallace vertelt over een massagraf in Kosovo maar Milosevic zegt dat dit in
scène gezet is.
In juli heeft Milosevic hard rust nodig. Nice bezoekt
Kroatië en stelt zich op de hoogte van misdaden tijdens de inname van Vukovar
en de daarbij voorkomende massaexecuties. Hij ziet dat het hoofdkwartier van de
paramilitaire groepering van Arkan en die van het leger dicht bij elkaar lagen.
Er is een filmfragment waarop Arkan zegt dat zijn organisatie geen gevangenen
maakt maar tegenstanders meteen doodt. Het is de vraag of Milosevic hiervan op
de hoogte was. Arkan kan daarover niet meer ondervraagd worden want die leeft
niet meer. Er is nieuw bewijs over de samenwerking tussen de paramilitaire Rode
Baretten en het leger. Een Servische legerkapitein getuigt dat Milosevic de
paramilitaire groep oprichtte, maar tijdens het kruisverhoor door Milosevic
ontkent hij dat weer. Hij zegt, tot teleurstelling van Nice, dat zijn eerdere
verklaring verkeerd vertaald is. Nice neemt een risico door Markovic, het hoofd
van de veiligheidsdienst, op te roepen. Zijn getuigenis over de moord op
Albanezen is tegen Milosevic gericht maar tijdens het kruisverhoor toont hij
zich weer loyaal aan de president.
Nice wil meer tijd om het bewijs rond te krijgen. Hij krijgt
daarvoor honderd dagen. De anonieme getuige a decharge, die zich later bekend
maakt als Babic, vertelt over telefoongesprekken tussen Karadic en Milosevic,
die schadelijk voor de laatste zijn. In november laat Milosevic verstek gaan
wegens ziekte. Nice zegt dat Milosevic in de slachtofferrol kruipt. Hij komt
zelf in tijdnood omdat Servië benodigde documenten niet op tijd levert.
In maart 2003 wordt in Belgrado minister Djindjic vermoord.
Het lichaam van de vroegere president Stambolic werd gevonden in 2000 en Mira
de vrouw van Milosevic werd daarvoor in van beschuldiging gesteld. De moord op
Djindjic maakt volgens de rechter geen deel uit van de zaak tegen Milosevic,
die steeds trager vordert.
In het tweede deel gaat het over de genocide in Screbrenica
onder leiding van Mladic. Nice gaat naar een pakhuis in Kravica waar vele
kogelinslagen in de muren naar het gruwelijke verleden verwijzen. Een anonieme
getuige zegt dat Milosevic achter Mladic stond. De Amerikaanse generaal Wesley
Clark hoorde dat Milosevic Mladic niet in de hand had. Milosevic zelf ontkent
dat ze over Screbrenica gesproken hadden en dat hij nooit opdracht voor de
genocide heeft gegeven. Nice vindt het moeilijk te begrijpen dat Milosevic niet
eerder zijn steun aan Mladic introk.
Vanwege ziekte van Milosevic komt de uitvoerbaarheid van de
zaak in gevaar. In februari 2004 trekt rechter May zich terug en wordt
vervangen door Robinson. May sterft snel daarna.
Nice beperkt de getuigenverklaringen, omdat hij eraan
twijfelt of de zaak ook tot een einde komt. Hij wil dat Milosevic zich laat
vertegenwoordigen maar die gaat daarmee niet akkoord. Kay en Higgins uit de
vriendengroep worden benoemd als vervangers van Milosevic maar trekken zich
terug als Milosevic hen niet wil ontvangen.
In augustus gaat Milosevic in de tegenaanval. Hij houdt
ultranationalisten verantwoordelijk voor de ontstane ellende en roept politicus
Bulatovic op om te getuigen over de gebeurtenissen in zijn dorp in Kosovo. Vanwege
de volgende afwezigheid van Milosevic weigert Bulatovic verder te getuigen,
hetgeen hem een gevangenisstraf van vier maanden oplevert. Kay en Higgins
vrezen in mei 2005, als men nog midden in Kosovo zit, dat het proces aan
tijdsgebrek ten onder zal gaan. Ultranationalist Seselj zegt dat hij niet onder
leiding van Milosevic stond hetgeen de laatste de kans biedt om zich als
beschaafd persoon neer te zetten. Nice denkt erover om, gezien de
gezondheidstoestand van Milosevic, het hof alleen een uitspraak over Kosovo te
laten doen, maar Milosevic wil verder. Hij roept zijn stergetuige generaal
Stevanovic op, die een goed woordje voor hem doet. Nice laat videobeelden zien
van een vrouw die haar hele gezin kwijtraakte door moord en beelden van
paramilitaire Schorpioenen die daarvoor verantwoordelijk waren. De hele film
kreeg veel aandacht in Servië en leidde tot de berechtiging van misdadigers.
Milosevic probeert de schade te herstellen, maar gedraagt zich als een wanhopige
en wordt ook nog eens door Robinson bekritiseert. Nice noemt Milosevic een
saboteur.
In februari 2006 gaat Milosevic in tegen de uitspraak van de
dokter dat hij aan het proces kan deelnemen, maar hij geeft toch op. Op 5 maart
hangt Babic zich in zijn cel op. Nice spreekt van een vreselijk lot dat de man
droeg. Milosevic sterft door een natuurlijke doodsoorzaak. Hij wordt in
Belgrado begraven. Zijn proces was zijn vonnis, zegt een journalist.
Volgens de aftiteling werd in 2006 bewezen dat Milosevic achter
de moord op Stambolic zat. Markovic zit daarvoor in de gevangenis.
Hier de trailer op
vimeo.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten