Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zaterdag 25 februari 2017

Theaterrecensie: Sontag, Frascati Producties, Toneelschuur, 24 februari 2017



Beklemmende schets van het moderne leven

In de voorstelling Sontag, naar een idee van Naomi Vellisariou, die de regie ook voor haar rekening nam, wordt nauwelijks gerept over de Amerikaanse schrijfster, activiste en critica Susan Sontag (1933-2004), maar tegelijk legt zij al haar gewicht de schaal in het spel rond een moeilijke moeder - zoon verhouding, die maar niet tot een oplossing komt, omdat het bewustzijn van de moeder te sterk is. Vellisariou, die onlangs nog te bewonderen was in de film Out of love, vat in een glitterpakje en een microfoon in de hand in een entr’acte de standpunten van Sontag over het moderne leven, verwoord door de moeder, nog eens samen. Kunst is niet meer wat het was, maakt onderdeel uit van een dolgedraaide maatschappij, waarin het gevoel het heeft moeten afleggen tegen een informatiemaatschappij. De waarheid is hierin minder van belang dan de betekenis die aan hypes wordt toegedicht.

In negen taferelen, die van elkaar worden gescheiden door donderende muziek, krijgen we het verhaal te horen van een moeder die zich bezig houdt met culturele fenomenen en daardoor weinig tijd heeft voor haar zoon. De situatie wordt mooi verbeeld in de openingsscène waar we de zoon zien, die thuis komt van een studiereis naar Palestina en het contact zoekt met zijn moeder die echter nog zit te lezen. De zoon moet wachten tot zij haar boek uit heeft, geen gewone roman maar een dagboek van André Gide, dat haar meer inzicht moet geven in het leven. We horen dat ze zojuist in de steek is gelaten door haar vriendin en dat daarvoor ook al haar huwelijk op de klippen is gelopen. De naïeve zoon in zijn houtje touwtje jas en zijn schooltas onder de arm voelt de pijn zijn moeder goed aan, maar kan haar niet bereiken. Zij ergert zich dood aan het kind dat onbeholpen met een rietje een glas gezondheidsdrank leeg slurpt of een zak chips leeg kauwt, terwijl hij zomaar in een boekwerk uit haar uitgebreide boekenkast staat te lezen.

De moeilijke verhouding tussen de twee krijgt een contrapunt in de verschijning van een bijdetijdse theaterrecensent in een pak met een scherpe snit, die ook nog druk bezig is met een schelmenroman en graag in de nabijheid van de literair en cultureel onderlegde moeder vertoeft, al spuwt ze haar gal over de voorstelling Hedda Gabler die hij vol lof besprak. Via haar kan hij stralen met een essay dat zij voor zijn krant schrijft, tot zij hem met haar depressieve gesteldheid daar vanaf helpt en hem net als haar zoon de grond in boort. De gammele toegangsdeur en de rommelige boekenkast werpen daar een mooi licht op. Vanaf de leren driezitsbank waarop de werkloze krantenman, die ook door zijn vrouw aan de kant is gezet, aan een nieuwe roman werkt (zie foto van Sanne Peper), refereert hij aan het gesprek dat Sontag eens met John Berger had, waarin zij de almacht van het bewustzijn voorop stelde.

De tekst van Rik van den Bos gaat diep in op de moeilijkheid van het moderne leven in het artistieke milieu, waarin kunst steeds meer een probleem dan een oplossing vormt. Hij snijdt wel erg veel aspecten daarvan aan, waardoor de voorstelling, die door de statische houding van de moeder toch al weinig dynamiek kent, erg intellectueel wordt. Gelukkig maakt het eind, waarin de moeder en de zoon hun relatie nog eens testen, veel goed. Er valt een moeilijke stilte na de patstelling waarin de moeder de zoon en de literaire huisvriend - sterk gespeeld door Ingrid Wender, Tim Schmidt en Ward Kerremans - terecht zijn gekomen. In die stilte ziet de toeschouwer duidelijk de noodlottige toestand waarin men verzeild is geraakt Die wordt door het decor nog eens fraai belicht.

Hier de aanklachten van Sontag op de site van Via Rudolphi, hier mijn bespreking van een gesprek tussen Sontag en Berger in 1983, hier mijn bespreking van Out of love.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten